Auteur: Eveline Pernoud

Kleffe handen, klotsende oksels, rode vlekken in hals en gezicht, 1 op de 5 sollicitanten heeft last van sollicitatieangst.

Bijna iedereen voelt spanning voor of tijdens een sollicitatiegesprek en daar is niks mis mee. Een beetje spanning of angst zorgt er vaak voor dat je alerter bent en dat kun je op zo’n moment prima gebruiken. Maar 1 op de 5 sollicitanten ziet de ergste doemscenario’s voorbij komen zodra ze een uitnodiging voor een gesprek binnen hebben. Hun angst is dan zo heftig dat die hen belemmert.

Deze sollicitanten klappen helemaal dicht terwijl ze de functie aan kunnen én over de juiste opleiding, ervaring en competenties beschikken. En dat is niet handig. Want in een sollicitatiegesprek moet je juist blaken van zelfvertrouwen, kracht en positiviteit. Je moet jezelf de hemel inprijzen en voor de beste prijs verkopen. Maar hoe krijg je dat voor elkaar? En vooral, hoe temper je je angst?

Solliciteren = buiten je comfortzone treden

Realiseer je dat een sollicitatiegesprek zulke heftige gevoelens bij je oproept omdat je je buiten je comfortzone begeeft. Je begeeft jezelf in een nieuwe situatie waarvan je geen idee hebt hoe dat gaat verlopen noch aflopen. En dat is spannend en stressvol. Daarnaast, hoe goed je je ook voorbereidt, jij beslist niet over de uitkomst van het gesprek. Dat doen jouw gesprekspartners. Soms speelt er meer mee in hun overwegingen om jou wel of geen baan aan te bieden dan jouw prestatie tijdens het gesprek. Niet alle doorslaggevende factoren zijn door jou te beïnvloeden.

Leer ontspannen

Leren ontspannen is essentieel voor een stressvrij sollicitatiegesprek. En dat ontspannen begint met aandacht voor je ademhaling. Gelukkig is daar een eenvoudige oefening voor:

Let gedurende 1 minuut op je ademhaling. Hoe snel gaat die en hoe diep adem je? Let erop zonder hem bewust aan te passen en observeer wat er gebeurt. Je zult zien dat door simpelweg bewust met je ademhaling bezig te zijn, je ademhaling vanzelf rustiger en dieper wordt en jij daarmee je zenuwen de baas. Maak deze ademhalingsoefening een onderdeel van jouw dagelijkse routine, dan pas je hem ook makkelijker toe in spannende situaties. Doe dit een paar minuten per dag en je merkt direct het effect.

Verander je mindset

“Wat heeft je mindset of denkstijl nu te maken met solliciteren?”, vraag je je misschien af. Een heleboel. Psychologe Carol Dweck deed voor de Universiteit van Stanford onderzoek naar denkstijlen en hun invloed op succes. Je mindset bepaalt hoe jij het sollicitatiegesprek ingaat en er ook weer uit komt. Het bepaalt de associatie die je maakt met het fenomeen sollicitatiegesprek. Zie je het als een obstakel dat je moet overwinnen om die baan te bemachtigen of zie je het als een potentiële kans op persoonlijke ontwikkeling? De ene mindset verschilt fundamenteel van de andere. Dweck onderscheidde twee denkstijlen. Een toelichting:

Statische mindset

Zie je het sollicitatiegesprek als een obstakel dat je moet zien te overwinnen om die felbegeerde baan te bemachtigen dan spreken we van een statische mindset. Mensen met een statische mindset zijn ervan overtuigd dat hun maximale capaciteiten vastliggen. Eigenlijk al vanaf de geboorte. Je ontwikkelt je tot een bepaald plafond en dat is het. Meer zit er niet voor je in. Mensen met deze mindset hebben de neiging om uitdagingen te vermijden, snel op te geven als het moeilijk wordt en hebben een grote angst voor afwijzingen.

Grote kans dat je een statische mindset hebt als je sollicitatieangst hebt. Je bent bang om te falen, bang dat mensen die jou nauwelijks kennen jou als geschikt (goed) of ongeschikt (slecht) beoordelen, als een winnaar of een verliezer. Zo’n moment is confronterend en ga je liever uit de weg. Volgens deze mindset ben je immers zoals je bent en daar valt niks meer aan te veranderen. Krijg je een afwijzing dan heb je gefaald. Om dit te vermijden kiezen mensen met een statische mindset vaak voor veilig en solliciteren voornamelijk op functies waar ze zeker van zijn dat ze die aankunnen, maar die eigenlijk onder hun niveau zijn.

En dan is er die andere mindset, de op groei gerichte.

Op groei gerichte mindset

Kandidaten die het sollicitatiegesprek als een potentiële kans op persoonlijke ontwikkeling zien beschikken over een op groei gerichte mindset. Deze mensen gaan er vanuit dat je je capaciteiten onbeperkt kunt ontwikkelen. Op voorwaarde dat je er moeite voor doet. Het komt niemand aanwaaien. Iemand met deze mindset is blij met uitdagingen en geeft niet op bij tegenslag. Oefenen en hard werken voor iets is de weg tot groei en nieuwe dingen. Van kritiek leer je en het succes van anderen inspireert.

De insteek van een sollicitatiegesprek is voor hen dan ook een hele andere. Het is dé gelegenheid om te bepalen of de functie, het bedrijf en de toekomstige collega’s een goede omgeving zijn om jezelf te ontwikkelen en te leren. Elk gesprek is een leerrijke ervaring. Of het gesprek nu wel of niet resulteert in een baan, elk gesprek maakt je wijzer. Wijzer of het bedrijf en jij een goede match zijn of niet. En dan ga je toch een stuk relaxter zo’n sollicitatiegesprek in. Want je hebt immers niks te verliezen, alleen maar te winnen. Mensen met een op groei gerichte mindset gaan niet voor veilig, maar juist voor de functies waar de uitdaging in zit, waar ze kunnen groeien.

Uiteraard is het allemaal makkelijker gezegd dan gedaan en lukken het veranderen van je mindset en het ontspannen vooraf en tijdens het gesprek niet meteen. Dat vergt tijd en oefening. Logisch, want deze tips gaan verder dan een simpel trucje. Ze vragen je terug te gaan naar de basis. En toch, alleen al door je bewust te zijn van je eigen mindset, dat het ook anders kan, en op je ademhaling te letten zijn al stapjes in de goede richting. En al met kleine aanpassingen zie je dat de gespreksdynamiek verandert en de uitkomst vaak een stuk positiever uitpakt. Het kan, een sollicitatiegesprek zonder kleffe handen, klotsende oksels en rode vlekken in hals en gezicht. En het goede nieuws is dat het valt te leren.

Hulp nodig?

Een sollicitatiegesprek in het vooruitzicht, wil je een gesprek oefenen of meer tips krijgen? Neem contact op met Eveline van De Sollicitatie Experts.

Deze blog heb ik op verzoek geschreven voor Paying IT.

Heb je een enorm goed sollicitatiegesprek gehad én er een heel goed gevoel aan overgehouden, ben je het toch niet geworden. Dat is op z’n zachts gezegd balen. En krijg je feedback die zo vaag is dat je er eigenlijk niks mee kunt, dan is dat dubbel balen. Goede feedback geeft jou als sollicitant immers waardevolle informatie voor toekomstige sollicitaties. Aan de afwijzing valt niks meer te veranderen, maar aan de kwaliteit van de feedback vaak wel. Hoe vergroot je de kans op een uitgebreider en eerlijker antwoord waar je ook echt wat aan hebt? Vaak is dat heel simpel. Gewoon door je vraagstelling om te draaien en er een positief nieuwsbericht van te maken. Want zeg nu zelf, positief nieuws brengen doen we allemaal graag. Is de boodschap negatief daarentegen, dan houden we die graag kort en bondig om zo snel mogelijk verder te kunnen gaan met leukere dingen. En dat werkt bij recruiters precies hetzelfde. Dus maak het ze makkelijk en vraag ze naar positieve zaken. De gouden tip hierbij is dat je ze niet vraagt waarom jij het NIET geworden bent, maar juist waarom die ander het WEL geworden is. Probeer het eens, wedden dat het je een schat aan informatie oplevert?

Deze column is op zaterdag 28 januari 2017 verschenen in de Financiële Telegraaf.

Hoe werf je succesvol personeel op een krappe arbeidsmarkt?

We beginnen het jaar goed met alleen maar ronkende verhalen over de Nederlandse economie. Er is weer groei, de koopkracht stijgt, het aantal banen neemt toe en de werkloosheid neemt af. We zijn terug op het niveau van voor de crisis en het lijkt erop dat we de 7 magere jaren eindelijk achter ons kunnen laten en aan de 7 vette kunnen beginnen. Heerlijk zo’n goed nieuws show!

Maar zoals zo vaak “heb elk voordeel ook z’n nadeel”. Een krappe arbeidsmarkt betekent dat je als werkgever weer flink aan de bak mag wat de werving betreft. De tijd van post-and-pray (vacatures plaatsen en afwachten welke sollicitaties er binnenkomen) is voorbij. Je mag zo langzamerhand weer alles uit de kast trekken. Vooral als je IT-ers zoekt, accountants, financieel professionals, vakmensen voor in de bouw of zelfs vrachtwagenchauffeurs. Voor deze groepen is de arbeidsmarkt alweer zeer krap te noemen. Maar wat trek ik dan uit de kast hoor ik je denken? Een lijstje met tips komt dan goed van pas.

#1 De mogelijkheid mobiel te solliciteren

Een nieuwe trend? Nee, dat is het niet. Overal en continu zijn we met dat apparaatje bezig en dit jaar speelt hij een steeds grotere rol tijdens het sollicitatieproces. Is uw website geschikt voor mobiele toestellen? Is je vacature goed leesbaar en kan er via de mobiele telefoon meteen gesolliciteerd worden?

Werkzoekenden maken steeds vaker gebruik van hun mobiele telefoon om te solliciteren, bijvoorbeeld met hun cv, LinkedIn account of een videoboodschap. Wees voorbereid en biedt de mogelijkheid. Het zou jammer zijn als je een goede kandidaat misloopt doordat jouw website alleen op de desktop goed functioneert.

#2 Wervelende vacatureteksten

De vacaturetekst vormt vaak een eerste kennismaking met het bedrijf en de functie. En ondanks dat er online vaak veel informatie te vinden is over jouw bedrijf en medewerkers, blijkt voor veel sollicitanten de vacaturetekst nog steeds een belangrijk criterium te zijn om ergens wel of niet te solliciteren.

Nog te vaak wordt uit gemak het functieprofiel als vacaturetekst gebruikt. Maar de meeste harten gaan echt niet sneller kloppen van die vaak gortdroge profielbeschrijvingen. Een goede tekst schrijven kost veel tijd, maar het legt meteen de basis voor een succesvol wervingsproces en je verdient elke minuut die je erin investeert dubbel en dwars terug. Kies een schrijfstijl die past bij de doelgroep en voer dit door in alle communicatie met de arbeidsmarkt.

Op een andere manier de vacature presenteren kan natuurlijk ook. Denk hierbij aan een filmpje waarin je laat zien wat de functie inhoudt.

#3 Effectiviteit en snelheid

Effectiviteit en snelheid gaan samen als de procedure in handen is van een goede recruiter. Nu ligt werving nog vaak op het bordje van de directeur of manager. Zij hebben vaak een drukke agenda en eigenlijk niet de tijd om echt prioriteit te geven aan de werving. Zo kan het zo maar voorkomen dat een kandidaat aan uw neus voorbij gaat omdat er niet snel genoeg is gereageerd op de sollicitatie of de procedure te lang duurt. Zo zonde.

En uiteraard zijn er bij de beste kandidaten de meeste kapers op de kust. Dus, niet vertragen, geen ellenlange gesprekken met meerdere rondes. Knopen durven hakken, heldere keuzes maken en snel beslissen, dát is het motto voor het werven op de krappe arbeidsmarkt in 2017.

#4 Via-via werving weer helemaal terug

Het via-via werven staat bij veel organisaties weer hoog op de agenda bij het werven van nieuwe medewerkers. Talent kent immers talent. Eigen medewerkers weten als de beste wie er bij de organisatie past en wie ze als collega willen hebben. Ze zullen alleen maar iemand aandragen van wie ze overtuigd zijn dat die bij de organisatie past. Bijkomende voordelen zijn dat aangedragen kandidaten gemiddeld genomen langer in dienst blijven en de wervingskosten zijn een stuk lager.

Compleet is dit lijstje uiteraard niet, maar het oppakken van deze vier punten in 2017 zorgt voor een stevige wervingsbasis.

Deze blog heb ik geschreven voor PayingIT en is ook via deze link te lezen op hun site.

‘Schieten met hagel’, ‘niet geschoten is altijd mis’, nog te vaak zie ik dat dit tijdens de jacht op een baan door velen toegepaste credo’s zijn. Van het UWV moet je immers solliciteren als je geen baan hebt en het reageren op een vacature kost tenslotte weinig moeite als je eenmaal een standaard cv en dito motivatie klaar hebt. Helaas, recruiters en werkgevers wijzen deze solliciteren-om-te-solliciteren sollicitaties vaak blindelings af. De reden? De sollicitant voldoet vaak totaal niet aan de vereiste kwalificaties en de motivatie voor die specifieke functie is ver te zoeken. Bespaar jezelf en de ontvanger dus de moeite en ga gericht aan de slag. Hoe? Begin met de stap die bijna iedereen overslaat maar zo belangrijk is: een uitgebreide oriëntatie. Bedenk welk type bedrijf bij je past: groot-middelgroot-klein, innovatief, snel of juist meer traditioneel, in welke branche je je thuisvoelt, uit welke werkzaamheden je energie haalt, waar je goed en minder goed in bent, enzovoorts. Heb je dit eenmaal helder dan is solliciteren zoveel makkelijker en effectiever. Je weet welke vacatures je zoekt en waarom ze je aanspreken. Heb je een geschikte vacature gevonden, dan rest alleen nog de match helder te verwoorden. Jouw match met hun bedrijfscultuur neem je daar uiteraard in mee. Dus, zet jezelf op voorsprong en schiet met scherp!

Deze column is op zaterdag 14 januari verschenen in de Financiële Telegraaf.

Lijstjes, trends, vooruitzichten, het zijn van die typische dingen kenmerkend voor de jaarwisseling. En ook ik heb er eentje voor u. Want wat moet u als baanzoeker in 2017 allemaal uit de kast trekken om op te vallen tussen de andere sollicitanten? Het antwoord is simpel: uw mobiel. Overal en continu zijn we met dat apparaatje bezig en vanaf nu speelt hij ook tijdens het sollicitatieproces een cruciale rol. Waarom? De millennials komen op de arbeidsmarkt, zijn zowat vergroeit met hun mobiel en vinden het lastig om op de ‘ouderwetse’ manier te solliciteren. Daarnaast neemt het aantal banen gelukkig weer toe wat de strijd om talent tussen werkgevers vergroot. Redenen genoeg voor werkgevers en carrièresites om vol in te zetten op het makkelijker en gangbaarder maken van mobiele sollicitaties. Alles om het beste talent aan te trekken en dat talent geen strobreed in de weg te leggen. Voor u betekent dat dat uw ‘ouderwetse’ cv in 2017 waarschijnlijk definitief de prullenmand in kan om plaats te maken voor flitsende videosollicitaties en een gelikt LinkedIn-account. Daarover in volgende columns nog veel meer. Mijn laatste column van dit jaar sluit ik graag af met u een gelukkig, swipend, succesvol en bovenal gezond nieuwjaar te wensen.

Deze column is verschenen in de Financiële Telegraaf van 31 december 2016.

“Jongens heb je ’t al vernomen? Tralalali, tiralalala. Mijn ontslagbrief is nu aangekomen. Tralalali, tiralalala.” Een vrije interpretatie van het begin van een bekend Sinterklaasliedje. Ontslag is meestal geen voer voor een vrolijk liedje, maar in sommige gevallen is het dat wel. “Hoezo?”, hoor ik u nu denken. Je bent je baan kwijt, je salaris en er komt een hoop onzekerheid op je af. Dat klopt. En toch, neem mijn klant Fatima. Eigenlijk zat ze al jaren niet meer op haar plek bij haar werkgever. De uitdaging was weg, de sfeer onder de collega’s was soms om te snijden en tot overmaat van ramp ging het ook niet goed met het bedrijf. Negativiteit alom. Er kwam een reorganisatie en Fatima was de klos. Ze kon vertrekken. Haar eerste reactie was wat je hierbij verwacht: boos, verwijtend en diep in haar ziel geraakt. Maar toen deze emoties wat bekoeld waren besloot ze niet bij de pakken neer te gaan zitten. Ze zocht professionele hulp om zo effectief mogelijk te solliciteren en haar inzet werd beloond. Ze ontving een uitnodiging voor een kennismakingsgesprek en kreeg uiteindelijk de baan. Ze vindt het er geweldig en mailde mij: “mijn ontslag is het beste wat me is overkomen”. En zo eindigt ook dit liedje positief: “Fatima kan weer juichen, zingen. Tralalali, tiralalala.”

Deze column is op zaterdag 3 december 2016 verschenen in De Financiële Telegraaf.

Laat ik voorop stellen dat liegen of belangrijke zaken achterwege laten nooit mag op een cv. Onder geen beding. Maar je cv zo opstellen dat de juiste onderdelen de aandacht trekken en andere wat meer onderbelichten mag wel en is juist aan te raden. Vorige maand kwam ik in contact met Daan. Daan is jarenlang zelfstandig ondernemer geweest, heeft recent de aandelen van zijn bedrijf verkocht en is nu op zoek naar een baan, in loondienst. Maar de uitnodigingen bleven uit. Hij vroeg om feedback en wat bleek, hij heeft een vooroordeel te overwinnen. Werkgevers zijn soms behoudend om mensen aan te nemen die hebben genoten van de vrijheid van het zelfstandig ondernemerschap, zeker in de sector waar Daan actief is. Handig was het dan ook niet dat het cv van Daan vol stond met de woorden ‘zelfstandig ondernemer’, ‘eigen baas’, ‘eigenaar’. Je kon er niet omheen. Mijn advies was om de aandacht te verleggen naar de inhoud van zijn functie, zijn taken en zijn resultaten. Informatie die uiteindelijk veel interessanter is voor zijn toekomstige werkgever. Uiteraard vermelden we dat hij eigen baas was, maar 1 keer in plaats van 7 keer is ook voldoende. En dat had effect. Volgende week mag hij op gesprek. Kortom, bezint eer ge begint en wees kritisch. Breng je de juiste info over?

Deze column is op zaterdag 17 december 2016 verschenen in De Financiële Telegraaf.